Gedeeld belang
Een werkgever kan het burnout-risico van zijn werknemers sterk verminderen. Dit vergt echter aandacht voor een aantal zaken. Zo is het allereerst belangrijk dat de belangen van de werknemers en die van de organisatie parallel lopen. Oftewel: er moet voortdurend het idee zijn dat wat goed is voor de baas, ook goed is voor de werknemer, en vice versa uiteraard. Dit voorkomt dat bij een eventuele koerswijziging de werknemer met zichzelf in conflict komt.
Persoonlijke aandacht
Daarnaast is er in veel organisaties weinig aandacht voor medewerkers die hun verhaal kwijt willen. Dat komt omdat de drempel om over problemen te communiceren hoog ligt. Ook een grondig en uitgebreid inwerktraject voor nieuwe werknemers verkleint het risico op burnout sterk. Het is ook belangrijk om de hoeveelheid sturingsinformatie te doseren en controles, regels en rapportages niet de overhand te laten krijgen. Communicatie speelt een essentiële rol. De communicatiestructuur moet soepel zijn en vooral de interne communicatie moet de juiste balans hebben. We hebben al eerder iets geschreven over "aangeleerde hulploosheid". Bedrijven kunnen zichzelf beslist zo organiseren dat werknemers daar in ieder geval geen last van hoeven te hebben.
zaterdag 26 april 2008
zondag 20 april 2008
Herken je burnout!
Symptomen
Je kunt bij jezelf vermoeden dat je (misschien) burnout bent geraakt als je bij jezelf o.a het volgende kunt waarnemen:
Zelfkritiek:
Je denkt over jezelf dat je er niks meer van kan, alles mislukt en wat je morgen gaat doen zal ook wel niet zo best zijn.
Inactiviteit:
Je doet minder als voorheen, waar je vroeger naar voren zou stappen blijf je nu liever op de achtergrond.
Terugtrekken:
Je bent altijd graag onder de mensen geweest en je had veel vrienden. Je komt tegenwoordig heel wat minder onder de mensen en je zoekt je vrienden niet meer op.
Stemmingsverlies:
Je ziet alles somber in en beleeft weinig of geen plezier meer. Voor je het weet ben je verdrietig.
Besluiteloosheid:
Je hakt geen knopen door, voor je gevoel kom je tot niets.
Geen leuk lijstje.
Als je dit zo ziet zou je denken dat je met een depressie te maken hebt en ja, depressie en burnout worden vaak verward, juist omdat de symptomen zoveel op elkaar lijken. Er is echter een groot verschil. Depressie is een meer willekeurige conditie, iets wat mensen gewoonweg kan overkomen, vaak voortkomend uit kleine foutjes in de biochemie. Burnout echter komt rechtstreeks voort uit het leven wat je tot dusver geleid hebt. Je hebt het jezelf in zekere zin aangedaan (niet expres natuurlijk). Het voordeel daarvan is in ieder geval dat het ook terug
beïnvloedbaar is: je kunt jezelf er geestelijk tegen wapenen. De al eerder vernoemde cognitieve therapie geeft de nodige handvatten.
Alzo: burnout: okee, kan de beste gebeuren. Echter: bij de pakken neer zitten: niet doen, het probleem is goed oplosbaar. Stap naar je huisarts of zoek een goede therapeut.
Je kunt bij jezelf vermoeden dat je (misschien) burnout bent geraakt als je bij jezelf o.a het volgende kunt waarnemen:
Zelfkritiek:
Je denkt over jezelf dat je er niks meer van kan, alles mislukt en wat je morgen gaat doen zal ook wel niet zo best zijn.
Inactiviteit:
Je doet minder als voorheen, waar je vroeger naar voren zou stappen blijf je nu liever op de achtergrond.
Terugtrekken:
Je bent altijd graag onder de mensen geweest en je had veel vrienden. Je komt tegenwoordig heel wat minder onder de mensen en je zoekt je vrienden niet meer op.
Stemmingsverlies:
Je ziet alles somber in en beleeft weinig of geen plezier meer. Voor je het weet ben je verdrietig.
Besluiteloosheid:
Je hakt geen knopen door, voor je gevoel kom je tot niets.
Geen leuk lijstje.
Als je dit zo ziet zou je denken dat je met een depressie te maken hebt en ja, depressie en burnout worden vaak verward, juist omdat de symptomen zoveel op elkaar lijken. Er is echter een groot verschil. Depressie is een meer willekeurige conditie, iets wat mensen gewoonweg kan overkomen, vaak voortkomend uit kleine foutjes in de biochemie. Burnout echter komt rechtstreeks voort uit het leven wat je tot dusver geleid hebt. Je hebt het jezelf in zekere zin aangedaan (niet expres natuurlijk). Het voordeel daarvan is in ieder geval dat het ook terug
beïnvloedbaar is: je kunt jezelf er geestelijk tegen wapenen. De al eerder vernoemde cognitieve therapie geeft de nodige handvatten.
Alzo: burnout: okee, kan de beste gebeuren. Echter: bij de pakken neer zitten: niet doen, het probleem is goed oplosbaar. Stap naar je huisarts of zoek een goede therapeut.
zondag 13 april 2008
Leer jezelf kennen
Iedereen heeft recht op zijn eigen favoriete denkfouten
Waarmee ik maar wil zeggen: iedereen denkt van alles over de wereld om hem heen. Van heel wat van die gedachtes mag je veilig aannemen dat ze wel min of meer kloppen. "Mijn moeder houdt van me" bv. is zo'n heel veilige gedachte, die klopt altijd wel. Maar wat je denkt over je sociale omgeving hoeft niet altijd zo vanzelfsprekend waar te zijn. Ikzelf bv. ben getrouwd met een echte afrikaanse en ik ga er altijd gemakshalve van uit dat niemand daar last van heeft of aanstoot aan neemt. Totdat er een moment kwam, enkele weken geleden dat we in een snackbar erg opzichtig niet werden bediend en we na een kwartiertje de zaak ietsje hongerig en zeer verontwaardigd, weer verlaten hebben. Kortom, je denkt dat discriminatie hier niet meer bestaat en je wordt er opeens pijnlijk mee geconfronteerd dat dat dus niet het geval is. Mijn denkfout was dus: met een afrikaanse vrouw kun je je altijd en overal vertonen. Als je merkt dat dat niet klopt, heb je daar flink last van.
Bewijs jezelf dat het waar is wat je denkt.
Dat is dus waar het voor een groot gedeelte om draait in de behandeling van burnout. Check gerust eens bij chef of collega's of die het net zo belangrijk en noodzakelijk vinden dat je elke avond een paar uur overwerkt. U begrijpt: het antwoord zou best wel eens mee kunnen vallen. Moet je als getrouwde vrouw nou echt elke avond om 18:00 stipt het warme eten op tafel hebben of..... U voelt wel: zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Ons leven kan vol zitten met gewoontes die ons vroeger of later tot last worden en die we dan vergeten te checken op hun noodzakelijkheid. Laat die lastige patronen bestaan of zelfs uitdijen, thuis of op je werk, dan leg je daarmee de basis voor een lastiger leven als nodig en uiteindelijk mogelijk de basis voor een burnout. Neem je echter geen genoegen met allerlei vanzelfsprekendheden, dan zul je zien dat je je eigen leven heel eenvoudig kunt verbeteren.
Waarmee ik maar wil zeggen: iedereen denkt van alles over de wereld om hem heen. Van heel wat van die gedachtes mag je veilig aannemen dat ze wel min of meer kloppen. "Mijn moeder houdt van me" bv. is zo'n heel veilige gedachte, die klopt altijd wel. Maar wat je denkt over je sociale omgeving hoeft niet altijd zo vanzelfsprekend waar te zijn. Ikzelf bv. ben getrouwd met een echte afrikaanse en ik ga er altijd gemakshalve van uit dat niemand daar last van heeft of aanstoot aan neemt. Totdat er een moment kwam, enkele weken geleden dat we in een snackbar erg opzichtig niet werden bediend en we na een kwartiertje de zaak ietsje hongerig en zeer verontwaardigd, weer verlaten hebben. Kortom, je denkt dat discriminatie hier niet meer bestaat en je wordt er opeens pijnlijk mee geconfronteerd dat dat dus niet het geval is. Mijn denkfout was dus: met een afrikaanse vrouw kun je je altijd en overal vertonen. Als je merkt dat dat niet klopt, heb je daar flink last van.
Bewijs jezelf dat het waar is wat je denkt.
Dat is dus waar het voor een groot gedeelte om draait in de behandeling van burnout. Check gerust eens bij chef of collega's of die het net zo belangrijk en noodzakelijk vinden dat je elke avond een paar uur overwerkt. U begrijpt: het antwoord zou best wel eens mee kunnen vallen. Moet je als getrouwde vrouw nou echt elke avond om 18:00 stipt het warme eten op tafel hebben of..... U voelt wel: zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Ons leven kan vol zitten met gewoontes die ons vroeger of later tot last worden en die we dan vergeten te checken op hun noodzakelijkheid. Laat die lastige patronen bestaan of zelfs uitdijen, thuis of op je werk, dan leg je daarmee de basis voor een lastiger leven als nodig en uiteindelijk mogelijk de basis voor een burnout. Neem je echter geen genoegen met allerlei vanzelfsprekendheden, dan zul je zien dat je je eigen leven heel eenvoudig kunt verbeteren.
zaterdag 5 april 2008
Wat zullen ze wel niet van me denken.
Is de mening van anderen u veel waard?
Wat je zo kan noemen: een bekende energie-vreter. Burnout raken kun je onder meer zo opvatten als dat je (te) veel energie hebt besteed zonder er wat voor terug te krijgen. Je voortdurend laten leiden in al je doen en laten door wat jij denkt dat anderen over jou denken (ja, ja, het komt allemaal voor), dat kost kracht. Mijn vrouw bv. haalt altijd gauw nog even de stofzuiger door de kamer als ze weet dat er bezoek komt, altijd gesteld op het maken van een goede indruk, zelfs op de grootste barbaren. Nu is dat niet zo erg, maar als je je op je werk voortdurend voegt naar (onbewezen) gedachtes over wat jij zelf denkt dat collega's en/of chef wel niet van je werk denken, dan kun je misschien wel eens snel veel te veel gaan doen. Oftewel: gebruik je je energie dan wel goed?
Kom voor jezelf op!
Het is verbazingwekkend te zien hoe vaak nog mensen zich laten leiden door onbewezen vooronderstellingen en, sterker nog, er niet op komen deze gedachtes eens te toetsen. Goed zelfonderzoek kan er toe leiden dat je jezelf en je omgeving de juiste vragen gaat stellen. Cognitieve therapie is er juist op gericht dergelijke functionele vragen uit te lokken en beantwoord te krijgen. Het is dan ook geen wonder dat deze techniek in bijna iedere burnoutbehandeling wordt toegepast.
Wat je zo kan noemen: een bekende energie-vreter. Burnout raken kun je onder meer zo opvatten als dat je (te) veel energie hebt besteed zonder er wat voor terug te krijgen. Je voortdurend laten leiden in al je doen en laten door wat jij denkt dat anderen over jou denken (ja, ja, het komt allemaal voor), dat kost kracht. Mijn vrouw bv. haalt altijd gauw nog even de stofzuiger door de kamer als ze weet dat er bezoek komt, altijd gesteld op het maken van een goede indruk, zelfs op de grootste barbaren. Nu is dat niet zo erg, maar als je je op je werk voortdurend voegt naar (onbewezen) gedachtes over wat jij zelf denkt dat collega's en/of chef wel niet van je werk denken, dan kun je misschien wel eens snel veel te veel gaan doen. Oftewel: gebruik je je energie dan wel goed?
Kom voor jezelf op!
Het is verbazingwekkend te zien hoe vaak nog mensen zich laten leiden door onbewezen vooronderstellingen en, sterker nog, er niet op komen deze gedachtes eens te toetsen. Goed zelfonderzoek kan er toe leiden dat je jezelf en je omgeving de juiste vragen gaat stellen. Cognitieve therapie is er juist op gericht dergelijke functionele vragen uit te lokken en beantwoord te krijgen. Het is dan ook geen wonder dat deze techniek in bijna iedere burnoutbehandeling wordt toegepast.
zondag 30 maart 2008
Wat doet de baas je aan?
Multi-disciplinair
Vorige week schreef ik dat een effectieve behandeling van burn-out altijd multi-disciplinair is. Een probleem met meerdere facetten dient ook op al die facetten aangepakt te worden. Wat toen niet ter sprake is gekomen is dat er heel vaak sprake kan zijn van een stevige mismatch tussen iemand's persoonlijke eigenschappen, verwachtingen en taakinvulling en de al dan niet impliciete verwachtingen die de werkomgeving heeft van de collega/werknemer. Als het burnout raken een relatie heeft met het moeten functioneren in een (grote) organisatie dan zal ook dat in de behandeling aandacht moeten krijgen.
Maar liefst 6 mogelijke verschillende factoren
Christina Maslach heeft een en ander al heel goed geformuleerd in haar boek: "The truth about burnout". Ze beschrijft het proces als volgt:
Een te grote werklast is bijna altijd het begin van burnout te raken. Iedereen heeft het altijd druk, druk, druk en onder budgettaire druk is modern management altijd doende met manieren te verzinnen om de mensen meer werk te laten doen in dezelfde hoeveelheid uren.
Dat leidt vanzelf tot de situatie dat de werknemers menen geen controle meer te hebben over hun werksituatie. Een volgende stap is dan dat je al heel snel gaat denken dat je toch wel heel slecht betaald wordt voor al je inspanningen en alle kopzorgen die de baas je er gratis bijbezorgt. Als je eenmaal op weg bent om zo te gaan denken kom je er al snel bij uit dat je aan het werk bent in een bijzonder oneerlijk systeem. Grotere organisaties kenmerken zich ook nog eens door een flinke onderlinge competitie. Het gevoel helemaal alleen te staan tussen een groot aantal concurrenten die het niet goed met je voorhebben kan al snel de kop opsteken. Tenslotte ga je steeds meer verschillen zien tussen datgene wat je zelf wilt bereiken in je werk en datgene wat je meent dat de organisatie wil bereiken als werkdoel.
Subjectief of objectief? En wat dan te doen?
De bovenstaande 6 factoren zijn uiteraard allemaal hoogst subjectief, ze maken deel uit van iemand's individuele ervaring. Neemt niet weg dat, als werknemers in een zekere regelmaat door een dergelijk intra-psychisch proces gaan, er wel een andere, meer objectiveerbare en arbeidsgerelateerde werkelijkheid achter moet zitten.
In mijn eigen praktijk bv. kreeg ik in een half jaar tijds veel verwijzingen van groepsleiders van een bepaalde instelling. Toen het klachtenpatroon in regelmaat gerelateerd werd aan bepaalde werkwijzes van die instelling heb ik uiteraard contact gezocht met de betreffende bedrijfsarts teneinde het management op dat patroon te gaan wijzen (overigens die keer helaas met niet al te veel resultaat).
Vorige week schreef ik dat een effectieve behandeling van burn-out altijd multi-disciplinair is. Een probleem met meerdere facetten dient ook op al die facetten aangepakt te worden. Wat toen niet ter sprake is gekomen is dat er heel vaak sprake kan zijn van een stevige mismatch tussen iemand's persoonlijke eigenschappen, verwachtingen en taakinvulling en de al dan niet impliciete verwachtingen die de werkomgeving heeft van de collega/werknemer. Als het burnout raken een relatie heeft met het moeten functioneren in een (grote) organisatie dan zal ook dat in de behandeling aandacht moeten krijgen.
Maar liefst 6 mogelijke verschillende factoren
Christina Maslach heeft een en ander al heel goed geformuleerd in haar boek: "The truth about burnout". Ze beschrijft het proces als volgt:
Een te grote werklast is bijna altijd het begin van burnout te raken. Iedereen heeft het altijd druk, druk, druk en onder budgettaire druk is modern management altijd doende met manieren te verzinnen om de mensen meer werk te laten doen in dezelfde hoeveelheid uren.
Dat leidt vanzelf tot de situatie dat de werknemers menen geen controle meer te hebben over hun werksituatie. Een volgende stap is dan dat je al heel snel gaat denken dat je toch wel heel slecht betaald wordt voor al je inspanningen en alle kopzorgen die de baas je er gratis bijbezorgt. Als je eenmaal op weg bent om zo te gaan denken kom je er al snel bij uit dat je aan het werk bent in een bijzonder oneerlijk systeem. Grotere organisaties kenmerken zich ook nog eens door een flinke onderlinge competitie. Het gevoel helemaal alleen te staan tussen een groot aantal concurrenten die het niet goed met je voorhebben kan al snel de kop opsteken. Tenslotte ga je steeds meer verschillen zien tussen datgene wat je zelf wilt bereiken in je werk en datgene wat je meent dat de organisatie wil bereiken als werkdoel.
Subjectief of objectief? En wat dan te doen?
De bovenstaande 6 factoren zijn uiteraard allemaal hoogst subjectief, ze maken deel uit van iemand's individuele ervaring. Neemt niet weg dat, als werknemers in een zekere regelmaat door een dergelijk intra-psychisch proces gaan, er wel een andere, meer objectiveerbare en arbeidsgerelateerde werkelijkheid achter moet zitten.
In mijn eigen praktijk bv. kreeg ik in een half jaar tijds veel verwijzingen van groepsleiders van een bepaalde instelling. Toen het klachtenpatroon in regelmaat gerelateerd werd aan bepaalde werkwijzes van die instelling heb ik uiteraard contact gezocht met de betreffende bedrijfsarts teneinde het management op dat patroon te gaan wijzen (overigens die keer helaas met niet al te veel resultaat).
maandag 24 maart 2008
Een veelvoud van mogelijkheden
Een haalbare aanpak
Is burnout nu iets wat makkelijk aan te pakken is of juist niet? Er zijn in ieder geval een groot aantal verschillende aanpakken beschreven en er zal al gauw een methode bijzitten die het voor u goed zal doen. Zo worden er genoemd: psycho-educatie, relaxatie-training, stressmanagement, cognitieve therapie, levensstijlverbetering, assertieve training, training sociale vaardigheden en zelfhulpgroepen. Nu zijn dit niet zonder meer vergelijkbare grootheden. Als de aanvankelijke analyse eenmaal is afgerond kunnen client en hulpverlener samen bepalen welke invalshoek de meest zinvolle lijkt. Overigens zal een beetje therapeut waarschijnlijk niet willen werken met een enkele methode, hij zal gauw streven een mix van diverse vormen aan te bieden. De meest gebruikelijke mix bevat in ieder geval cognitieve aspecten (onderzocht wordt of alles wat je over je situatie denkt, ook echt klopt), wat ontspanningstraining en beschouwingen over iemand's leefstijl.
Effectiviteit
Er wordt druk gestudeerd op de effectiviteit van de verschillende interventies. Waar burnout zo'n jong, maar maatschappelijk juist zeer serieus probleem is, mag je denken dat daar voorlopig het laatste woord nog wel niet over gesproken is. Als client kun je voor jezelf checken of je goed geholpen wordt als de aanpak niet eenzijdig is, maar er meerdere facetten van je probleem aan de orde worden gesteld.
Is burnout nu iets wat makkelijk aan te pakken is of juist niet? Er zijn in ieder geval een groot aantal verschillende aanpakken beschreven en er zal al gauw een methode bijzitten die het voor u goed zal doen. Zo worden er genoemd: psycho-educatie, relaxatie-training, stressmanagement, cognitieve therapie, levensstijlverbetering, assertieve training, training sociale vaardigheden en zelfhulpgroepen. Nu zijn dit niet zonder meer vergelijkbare grootheden. Als de aanvankelijke analyse eenmaal is afgerond kunnen client en hulpverlener samen bepalen welke invalshoek de meest zinvolle lijkt. Overigens zal een beetje therapeut waarschijnlijk niet willen werken met een enkele methode, hij zal gauw streven een mix van diverse vormen aan te bieden. De meest gebruikelijke mix bevat in ieder geval cognitieve aspecten (onderzocht wordt of alles wat je over je situatie denkt, ook echt klopt), wat ontspanningstraining en beschouwingen over iemand's leefstijl.
Effectiviteit
Er wordt druk gestudeerd op de effectiviteit van de verschillende interventies. Waar burnout zo'n jong, maar maatschappelijk juist zeer serieus probleem is, mag je denken dat daar voorlopig het laatste woord nog wel niet over gesproken is. Als client kun je voor jezelf checken of je goed geholpen wordt als de aanpak niet eenzijdig is, maar er meerdere facetten van je probleem aan de orde worden gesteld.
zondag 16 maart 2008
Een kleine oefening
De wondervraag
De nu volgende kleine mentale oefening is een goed voorbeeld van hoe je zelf aktief met je burnout kunt omgaan.
Stel je de volgende situatie voor: Je wordt op een goede ochtend wakker en er is kennelijk een engel bij je langsgeweest. Al je problemen zijn verdwenen, als sneeuw voor de zon. Je voelt jezelf fit en uitgerust, het leven lacht je toe en je hebt zin om weer aan het werk te gaan. De vraag die je je dan vervolgens moet stellen is: Wat is er nu precies veranderd waardoor het nu opeens weer beter is. Als je dan goed gaat nadenken kom je vanzelf uit bij een aantal dingen die je zelf anders bent gaan zien of doen. Het is verder aan te bevelen deze oefening meerdere malen te herhalen, waarschijnlijk kom je niet in een keer tot al je inzichten.
Een mooi voorbeeld
In mijn praktijk maak ik uiteraard ook wel gebruik van dergelijke vraagjes. Een van mijn klanten was serieus burnout geraakt, maar dat had in zijn geval niet speciaal met werklast te maken maar meer met wat hij zichzelf allemaal oplegde. Ik leerde hem kennen als een mentaal hoogst actieve man, die voortdurend nieuwe ideeën had en die door het uitwerken daarvan zeer in beslag genomen kon worden. Niet alles werd uiteraard succesvol en op een gegeven moment sloeg burnout toe. Na enkele weken in behandeling, nadat we zijn situatie goed hadden kunnen anslyseren, was hij in staat met de wondervraag te gaan werken.
Mijn klant kwam toen al snel met het inzicht dat hij wat minder impulsief met zijn geesteskinderen moest omgaan. Het krijgen van ideeën stopzetten hoefde uiteraard niet, maar even checken bij collegas en even zelf een paar dagen overdenken, dat kon wel degelijk. Het gaan handelen naar juist dat inzicht vormde vervolgens een belangrijk onderdeel in zijn herstelproces.
De nu volgende kleine mentale oefening is een goed voorbeeld van hoe je zelf aktief met je burnout kunt omgaan.
Stel je de volgende situatie voor: Je wordt op een goede ochtend wakker en er is kennelijk een engel bij je langsgeweest. Al je problemen zijn verdwenen, als sneeuw voor de zon. Je voelt jezelf fit en uitgerust, het leven lacht je toe en je hebt zin om weer aan het werk te gaan. De vraag die je je dan vervolgens moet stellen is: Wat is er nu precies veranderd waardoor het nu opeens weer beter is. Als je dan goed gaat nadenken kom je vanzelf uit bij een aantal dingen die je zelf anders bent gaan zien of doen. Het is verder aan te bevelen deze oefening meerdere malen te herhalen, waarschijnlijk kom je niet in een keer tot al je inzichten.
Een mooi voorbeeld
In mijn praktijk maak ik uiteraard ook wel gebruik van dergelijke vraagjes. Een van mijn klanten was serieus burnout geraakt, maar dat had in zijn geval niet speciaal met werklast te maken maar meer met wat hij zichzelf allemaal oplegde. Ik leerde hem kennen als een mentaal hoogst actieve man, die voortdurend nieuwe ideeën had en die door het uitwerken daarvan zeer in beslag genomen kon worden. Niet alles werd uiteraard succesvol en op een gegeven moment sloeg burnout toe. Na enkele weken in behandeling, nadat we zijn situatie goed hadden kunnen anslyseren, was hij in staat met de wondervraag te gaan werken.
Mijn klant kwam toen al snel met het inzicht dat hij wat minder impulsief met zijn geesteskinderen moest omgaan. Het krijgen van ideeën stopzetten hoefde uiteraard niet, maar even checken bij collegas en even zelf een paar dagen overdenken, dat kon wel degelijk. Het gaan handelen naar juist dat inzicht vormde vervolgens een belangrijk onderdeel in zijn herstelproces.
Abonneren op:
Posts (Atom)
