maandag 24 december 2007

Wie schrijft die blijft!

Jawel, die blijft gezond, wil ik maar zeggen. In mijn praktijk moedig ik mijn klanten vaak aan te gaan schrijven over hun conditie. In mijn ervaring is het nu eenmaal zo, dat iedereen heel wat over zichzelf kan waarnemen en vertellen. Wat je over jezelf weet is nooit onzinnig, het zal altijd betekenis hebben. Nu kun je natuurlijk een beetje in het wilde weg gaan vertellen over jezelf maar soms werkt het beter om daar wat richting en structuur aan te geven. Zo moedig ik mijn klanten in het begin van de behandeling vaak aan om te gaan schrijven over wat je kunt noemen "energievreters" en "energiegevers". Oftewel: Ga eens bij jezelf na waar je kracht aan verbruikt (waarschijnlijk zonder dat het iets positiefs oplevert) en waar je energie aan ontleent (meestal de dingen die je goed lukken en waar je plezier aan beleeft.
Voor klanten die nog wel werken, maar een dreigende burnout op zich af voelen komen is het vaak nuttig om stressmomenten te gaan bijhouden: wanneer, waar en hoe schoot ik in de stress, hoe kon ik daarop reageren en wat leverde dat me op? Welke gevoelens riep de hele situatue bij me op? Probeer vervolgens een aantal van dergelijke notities achter elkaar te leggen en zie of er een patroon in het geheel te onderkennen is? Zo ja, dan weet de klant waar aan te gaan werken.
En als we het dan hebben over jezelf uit het dal helpen: schrijven kunnen we tenslotte allemaal!

dinsdag 18 december 2007

Sporten?

Lichaamsbeweging, leefstijl, gezond leven... In de periode dat u probeert u uit uw burnout te ontworstelen zullen velen u adviezen in die richting geven. De gezonde boswandeling is gauw gemaakt. Maar misschien denkt u dat het ook wel weer wat intensiever kan. Sporten (wel op een verantwoorde manier) is altijd een goed element in een herstelproces. Voor meer info over bv. een makkelijk haalbaar hardloopprogramma klik hier.

zondag 9 december 2007

Eigen verantwoordelijkheid?

"Burnout geraakt? Eigen schuld, had je maar niet dag en nacht moeten zitten ploeteren en dat nog wel voor zo weinig geld!" Nu, als zoiets tegen je gezegd wordt...tsja, tsja, daar kun je het wel mee doen. Je wordt er in ieder geval niet blij van. Maar..... klopt het eigenlijk wel? Is burnout vermijdbaar als menigeen die erin verzeild geraakt, verklaart absoluut niet te weten wat hem nu overkomt. En, ben je wel verantwoordelijk voor iets wat je zelf niet kent? Het antwoord is natuurlijk duidelijk. Nee, in die zin ben je natuurlijk niet verantwoordelijk. Burnout is een moderne psychische beroepsziekte en je kunt niet van iedereen verwachten, gelijk aan het begin van de loopbaan, daar alle ins- en outs van te kennen. Waar je iemand natuurlijk wel op kunt aanspreken is zijn zelf gekozen leef- en werkstijl. Daar zal immers naar gekeken worden bij een eventuele burnout. Naaste collega's en familie zijn vaak helemaal niet verbaasd als burnout toeslaat, zij hebben het al maanden zien aankomen. Een ongezonde leef- en werkstijl is dus wel degelijk makkelijk waarneembaar. Dan moet het dus ook niet moeilijk zijn daar zelf wat aan te doen. En jawel, we kunnen moeiteloos een mooi rijtje opnoemen:
- Zorg ervoor dat je lichamelijk fit blijft.
- Wees je bewust van en werk aan je eigen zelfvertrouwen en assertiviteit.
- Probeer altijd positief te blijven denken. Bij slecht nieuws: even vijf minuten kankeren, ok, en dan weer over naar de orde van de dag en die is dat er morgen altijd weer een nieuwe kans is dat het beter gaat.
- Let erop dat je werklast in evenwicht blijft met je eigen mogelijkheden.
- Kies hobbies en bezigheden buiten je werk die je prikkelen en uitdagen, maar waaraan je wel goed en afdoende kunt deelnemen en plezier aan beleven.
- Leer jezelf aan te hechten en te onthechten. Oftewel: als iets actueel is moet je het onderwerp zeker veel attentie geven, gaat het van de agenda af, blijf er dan niet aan hangen.
- Blijf op de hoogte van wat er gebeurt in je vak en op je werk. Lukt het je niet om in deze steeds sneller veranderende wereld alles bij te houden, troost je dan met de gedachte dat dat waarschijnlijk niemand meer helemaal lukt. Super-specialisten bestaan niet meer, wel mensen die in verschillende graden van handigheid weten waar ze allerlei informatie kunnen vinden.

Nu, dit is geen chinees, iedereen kan deze beginselen min of meer overzien en toepassen. Is daarmee gezegd dat alle risico's de deur uit zijn als iedereen hier braaf op let? Helaas, helaas, het moderne werkende bestaan zit vol valkuilen. Voor je het weet zijn je functievereisten opgeschroefd, je werktijden veranderd of wordt je overgeplaatst naar een afdeling waar je net niet meer zo kunt werken als je gewend was. Bij modern risicomanagement hoort bij een beetje bedrijf tegenwoordig dat via de bedrijfszorg een permanente attentie is voor juist dit soort problemen. Burnout is een persoonlijk, maar ook een bedrijfsprobleem. Het mag duidelijk zijn dat in sommige beroepen (onderwijs, verpleging bv.) het risico op burnout groter is als gemiddeld. Het is dan ook zeker aan de bedrijfsleiding om de zaken zo in te richten dat er preventief gewerkt op dit vlak.

dinsdag 4 december 2007

Arbeidsethos?

Arbeidsethos
"Arbeidsethos" zou een sterke relatie hebben met burnout! Jawel, een mooi woord, maar wat betekent het nu eigenlijk precies? Ethos heeft volgens het woordenboek betrekking op moraliteit, een levensprincipe- of beginsel. Arbeidsethos, oftewel werk als datgene waar je je hele leven aan ophangt. Mensen die aldus een hoog "arbeidsethos" hebben, zouden daarmee vatbaarder zijn voor burn-out.

Verveling? Of toch iets anders?
Wel, het valt al nauwelijks te ontkennen. Iemand die heel onverschillig staat tegenover zijn werk zal niet gauw opgebrand raken, laten we wel wezen. In de vroegere, "klassieke" grote productiebedrijven, verveelden de arbeiders zich misschien wel te pletter aan de lopende band maar ze raakten niet burnout. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de aard van het product. Een voorwerp, bv. een fiets, hoeveel kunde er ook in gestopt is, zal bij massale productie nooit een overgrote betrokkenheid oproepen. Het is dan ook niet voor niets dat het verschijnsel burnout voor het eerst beschreven werd als een soort beroepsziekte, optredend bij die werkers die veel met andere mensen werkten, pogend iets te verbeteren aan het lot van die ander: onderwijzers, verplegers, maatschappelijk werkers en noem maar op. Op het moment dat duidelijk wordt dat alle goedbedoelde inspanningen relatief zijn, kan burnout dan toeslaan, zeker als je bijzonder veel belang hecht aan je werk.

Waarden & normen!
Onze westerse samenleving wordt verder impliciet beheerst door een aantal vooronderstellingen, Balkenende spreekt dan van normen en waarden. Een van de allersterkste vooronderstellingen is dat je moet werken, liefst een beetje hard, om aan de kost te komen, dat dat het menselijk lot is en dat diegene die daar niet aan meedoet, eigenlijk nergens recht op mag doen gelden. We zien dat in oude Bijbelse uitdrukkingen: "In het zweet uws aanschijns zult u uw brood verdienen" die vroeger nogal eens graag als verontschuldiging voor uitbuiting uit de kast werden getrokken. In de moderne tijd zien we dat in de afgunstige pogingen om de verzorgingsstaat zogenaamd onbetaalbaar te verklaren en alle zwakken en dwazen een soort werkverplichting in de maag te splitsen. Hoe dan ook, deze toch wijd verbreide arbeidsmoraliteit heeft zijn uitwerking op het functioneren van menigeen. Mensen menen al snel dat werken en niet genieten het hoogste goed is.

Wat ben jij?
We zien dat ook terug als twee mensen elkaar leren kennen. "Wat ben je?" is steevast een van de eerste vragen waarop men geheid als antwoord het beroep opgeeft. Ikzelf doe daar overigens ook aan mee want ik zal altijd antwoorden: "Ik ben psycholoog". Echter, ik zou net zo goed kunnen antwoorden: "Ik ben echtgenoot...vader, oud-leerling van het Bonaventuralyceum, voormalig linkshandige basketballspeler, fan van de muziek van The Who..." en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met het geven van antwoorden. Iedereen kan zichzelf zo moeiteloos op tientallen manieren benoemen en toch kiezen we altijd voor die ene manier, het beroep.

Ben ik mijn beroep?
We vinden dus de beroepsuitoefening belangrijk, zo belangrijk zelfs dat als we ervaren dat onze verwachtingen hieromtrent niet uitkomen, we in een diep dal kunnen geraken. En nu kan je beroep wel datgene zijn wat je denkt ook zelf te zijn, maar er is natuurlijk ook een heel andere manier om tegen werk aan te kijken. In wezen is werk alleen maar iets wat voortkomt uit de overeenkomst die je met de baas hebt afgesloten waarbij je afspreekt dat je een bepaald aantal uren van je leven ter beschikking stelt van de baas (hij mag immers vertellen wat je in die tijd precies gaat doen) in ruil voor geld. Niet meer en ook niet minder. Zo beschouwd is er in ieder geval niet al te veel reden om burnout te geraken.

zondag 25 november 2007

Zou u graag uw burnout te boven willen komen?

Accoord, iedereen heeft het druk tegenwoordig! De dagen gaan steeds sneller, ze worden steeds drukker, de agenda wordt weer voller en elke dag gaat u naar huis met het idee dat het werk nog minder af is als gisteren. Om dat weer op te lossen gaat u dan maar wat later naar huis. Dat lost niets op en u gaat elke dag weer steeds iets later naar huis. De stapels op het bureau worden maar niet kleiner en u gaat ook maar wat eerder beginnen. U slaapt steeds slechter, u wordt chagrijnig en vergeet van alles. Tot de dag komt dat u 's ochtends juist niet meer opstaat en het werk belt met de boodschap dat u rust moet hebben. Burnout, overwerkt, overspannen, geef het maar een naam.
Een diepe afgrond!!
Geen eind in zicht!
U heeft u nog nooit zo slecht gevoeld.
De mensen om u heen begrijpen niet wat u de hele dag thuis doet.
De chef wil u juist graag weer terug hebben.
De bedrijfsarts kijkt zorgelijk en zegt dat u vooral contact moet houden met de werkvloer.
Bent u in deze situatie gekomen?
Weet u niet hoe nu verder te gaan?
Wilt u wanhopig graag een oplossing?
Die oplossing is er. Neem de tijd en de rust die u nodig heeft om te herstellen, maar....gebruik die tijd en die rust ook om te beseffen wat u uzelf hebt aangedaan en wat u moet veranderen bij uzelf om niet weer in zo'n toestand te geraken.
Is dat mogelijk?
Ja, dat is zeker mogelijk. Sterker nog, wie de juiste lessen trekt zal een herstelproces doormaken dat veel meer is als alleen dat. Uiteindelijk zal het een verbeterproces blijken te zijn. Herstel van de burnout zal leiden tot een leven wat op vele fronten beter zal blijken te zijn als voorheen.
Niet alleen herstel dus maar een totale verbetering. Mensen die hun burnout te boven zijn gekomen blijken in staat meer van het leven te genieten, betere beslissingen te kunnen nemen en meer in het algemeen een meer ontspannen leefstijl te kunnen voeren.

Graag nodig ik iedereen uit die zijn ervaringen met burnout, overigens zowel positief als negatief, met ons wil delen, om hier op dit blog een bericht te plaatsen.